LÁC MẮT Ở TRẺ EM

Giới thiệu

Phụ lục

1. Lác mắt là gì?
2. Các cơ điều khiển chuyển động của mắt.
3. Nguyên nhân gây lác mắt.
4. Dấu hiệu nhận biết.
5. Tình trạng giả lác.
6. Hậu quả của lác mắt.
7. Điều trị.

1. Lác mắt là gì?

Lác mắt là tình trạng bất thường mắt thường gặp ở trẻ em. Tình trạng này xảy ra khi mắt không nhìn thẳng và chúng hướng theo các hướng khác nhau. Một mắt có thể nhìn thẳng về phía trước trong khi mắt kia nhìn vào trong, ra ngoài, lên trên hoặc xuống dưới.

2. Các cơ điều khiển chuyển động của mắt.

• Có sáu cơ bám vào mỗi mắt và điều khiển chuyển động của mắt. Một cơ di chuyển mắt sang phải, và một cơ di chuyển mắt sang trái. Bốn cơ còn lại di chuyển mắt lên, xuống và theo một góc. Để tập trung vào một hình ảnh duy nhất, tất cả sáu cơ mắt ở mỗi mắt phải hoạt động cùng nhau.

3. Nguyên nhân gây lác mắt.

• Một trong những lý do phổ biến nhất là khi trẻ bị cận thị hoặc viễn thị. Nếu thị lực của trẻ bị mờ do cận thị hoặc viễn thị, mắt trẻ có thể phải căng ra để nhìn rõ. Sự căng thẳng này có thể khiến mắt trẻ bị lác hoặc lệch ra xa nhau. Nhưng khi những đứa trẻ này đeo kính để cải thiện thị lực mờ của mình, sự liên kết mắt của chúng cũng có thể được cải thiện.
• Các nguyên nhân khác gây ra chứng lác mắt bao gồm:
  • Sinh non
  • Rối loạn thần kinh (liên quan đến não)
  • Hội chứng Down
• Ở nhiều trẻ em, chứng lác mắt có thể xảy ra mà không có nguyên nhân rõ ràng.

4. Dấu hiệu nhận biết.

• Mắt của bé nhìn theo nhiều hướng khác nhau cùng một lúc.
• Có thể thấy bé nhắm một mắt hoặc nghiêng đầu khi nhìn vào một vật. Đây có thể là cách trẻ khiến cả hai mắt hoạt động cùng nhau — một dấu hiệu của chứng lác mắt.
• Có 4 loại lác mắt phổ biến:
  • Lác trong: khi một trong hai mắt chéo vào trong về phía mũi.
  • Lác ngoài: khi một trong hai mắt lệch ra ngoài về phía tai.
  • Lác hướng lên trên: khi một mắt hướng cao hơn mắt kia.
  • Lác hướng xuống dưới: khi một mắt hướng thấp hơn mắt kia.

5. Tình trạng giả lác.

• Khi trẻ em dưới 1 tuổi, mắt của trẻ có thể trông như bị lác khi thực tế không phải vậy. Tình trạng này được gọi là tình trạng giả lác (“pseudostrabismus”). Tình trạng này thường xảy ra nếu trẻ có mũi rộng, tẹt hoặc có nếp gấp da ở mí mắt trong.
• Trẻ có thể có tình trạng giả lác mắt khi lớn lên, nhưng không bị lác mắt.

• Một cách nhanh chóng để biết trẻ bị lác mắt hay giả lác là xem ảnh chụp bằng đèn flash của trẻ. Trong ảnh, khuôn mặt và mắt của bé phải hướng thẳng vào máy ảnh. Hãy nhìn xem ánh sáng phản chiếu ở đâu trong mắt bé. Nếu bé bị giả lác, ánh sáng sẽ phản chiếu ở cùng một vị trí ở cả hai mắt. Thường dễ thấy nhất là ở giữa đồng tử. Nhưng nếu bé bị lác mắt, ánh sáng sẽ phản chiếu ở một vị trí khác nhau ở mỗi mắt.
• Đôi khi mắt của trẻ sơ sinh có thể bị lệch trong một thời gian ngắn. Bác sĩ nhãn khoa có thể tiến hành kiểm tra mắt toàn diện để loại trừ mọi dấu hiệu có thể có của tật lác mắt. Họ sẽ kiểm tra xem thị lực ở cả hai mắt có bằng nhau không hoặc liệu bé có bị cận thị hoặc viễn thị rất nặng không.
• Tình trạng giả lác sẽ cải thiện theo thời gian, trong khi tật lác mắt có khả năng trở nên tồi tệ hơn.

Hình 01. Trẻ bị giả lác mắt. Mặc dù mắt có vẻ không thẳng hàng, nhưng ánh sáng phản chiếu ở cùng một vị trí ở cả hai mắt.

Hình 02. Lác mắt thực sự. Ánh sáng không phản chiếu ở cùng một vị trí ở cả hai mắt.

6. Hậu quả của lác mắt.

• Với thị lực bình thường, cả hai mắt đều hướng đến cùng một điểm. Não của chúng ta kết hợp hai hình ảnh từ mắt thành một hình ảnh ba chiều (3D) duy nhất. Đây là cách chúng ta có thể biết được một vật ở gần hay xa chúng ta (gọi là nhận thức chiều sâu).
• Khi một mắt không nhìn thẳng, mỗi mắt sẽ gửi một tín hiệu khác nhau đến não. Ở trẻ nhỏ, não học cách bỏ qua hình ảnh của mắt không nhìn thẳng. Thay vào đó, não chỉ nhìn thấy hình ảnh từ mắt thẳng hoặc mắt nhìn tốt hơn. Do đó, nhận thức chiều sâu có thể bị ảnh hưởng.
• Nhược thị có thể phát triển ở mắt không nhìn thẳng làm thị lực trẻ bị kém đi dần.

7. Điều trị.

• Đeo kính: Đối với những trẻ bị lác mắt do cận thị hoặc viễn thị, đeo kính sẽ điều chỉnh lác mắt.
• Băng che mắt hoặc thuốc nhỏ mắt: Tăng cường sức mạnh cho mắt yếu của trẻ. Điều này có thể giúp trẻ dễ dàng giữ thẳng mắt hơn.
• Phẫu thuật: Bác sĩ phẫu thuật có thể làm yếu một cơ để khiến nó kéo ít hơn hoặc có thể thắt chặt một cơ để khiến nó kéo mạnh hơn.
• Với tình trạng mắt của mỗi trẻ, bác sĩ sẽ khuyến nghị phương pháp điều trị phù hợp cho bé.